Trong thế giới kinh doanh ngày càng phát triển, hiểu rõ về pháp nhân thương mại là điều cần thiết cho bất kỳ ai muốn tham gia vào lĩnh vực này. Pháp nhân thương mại đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế, giúp quy định và điều chỉnh các hoạt động của các tổ chức kinh doanh với mục đích chính là tìm kiếm lợi nhuận. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm pháp nhân thương mại và các ví dụ về pháp nhân thương mại trong thực tế.
I. Khái niệm pháp nhân thương mại
1. Định nghĩa pháp nhân thương mại
Theo Điều 75 Bộ luật Dân sự 2015, pháp nhân thương mại được hiểu như sau:
“Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên. Pháp nhân thương mại bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác.” (Điều 75 Bộ luật Dân sự 2015)
Pháp nhân thương mại được hình thành và hoạt động theo quy định của Bộ luật Dân sự, Luật doanh nghiệp và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Điều kiện công nhận pháp nhân
Theo Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015, một tổ chức được công nhận là pháp nhân khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Được thành lập theo quy định của Bộ luật Dân sự, luật khác có liên quan.
Điều này đồng nghĩa với việc tổ chức phải tuân thủ các quy trình và điều kiện về việc thành lập, đăng ký kinh doanh, góp vốn, quản lý hoạt động kinh doanh, chấm dứt hoạt động theo các quy định của pháp luật.
b) Có cơ cấu tổ chức theo quy định tại Điều 83 của Bộ luật Dân sự 2015.
Điều 83 quy định rằng pháp nhân thương mại phải có cơ cấu tổ chức bao gồm: “cơ quan quản lý tối cao, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân, cơ quan kiểm soát (nếu có) và cơ quan khác theo quy định của luật doanh nghiệp, điều lệ pháp nhân.”
c) Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình (Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015).
Điều này có nghĩa là pháp nhân thương mại phải có tài sản riêng biệt, không trộn lẫn với tài sản của cá nhân hoặc pháp nhân khác. Pháp nhân thương mại tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình trong các quan hệ pháp lý.
d) Nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập (Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015).
Pháp nhân thương mại được pháp luật công nhận là có khả năng tham gia các quan hệ pháp lý độc lập, tức là có quyền ký kết hợp đồng, chịu trách nhiệm trước pháp luật và bên thứ ba.
III. Các loại pháp nhân thương mại
1. Doanh nghiệp
a. Công ty cổ phần: Là doanh nghiệp có vốn điều lệ được chia thành nhiều phần gọi là cổ phần và các cổ đông sở hữu công ty dựa trên số cổ phần mà họ nắm giữ.
b. Công ty trách nhiệm hữu hạn: Là doanh nghiệp chỉ có một thành viên hoặc từ hai thành viên trở lên, số thành viên không quá 50 người. Mỗi thành viên chịu trách nhiệm hữu hạn với số vốn góp của mình vào công ty.
c. Công ty hợp danh: Là doanh nghiệp được thành lập bởi các thành viên liên kết với nhau bằng hợp đồng hợp danh để cùng chung vốn, tài sản và chịu trách nhiệm pháp lý về nghĩa vụ của công ty bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình.
d. Công ty tư nhân: Là doanh nghiệp có ít nhất hai thành viên, số thành viên tối đa là 20 người. Các thành viên chịu trách nhiệm hữu hạn với số vốn góp của họ vào công ty.
2. Hợp tác xã
Hợp tác xã là một loại hình pháp nhân thương mại được thành lập bởi các cá nhân hoặc pháp nhân kinh doanh nhằm mục đích chung và hợp tác trong sản xuất, kinh doanh hoặc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ. Các thành viên trong hợp tác xã chịu trách nhiệm về nghĩa vụ của hợp tác xã trong phạm vi vốn góp.
3. Tổ chức kinh tế khác
Các tổ chức kinh tế khác không thuộc loại hình doanh nghiệp và hợp tác xã, nhưng vẫn hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh và có tư cách pháp nhân theo quy định của pháp luật. Ví dụ: các tổ chức tín dụng, tổ chức chứng khoán, tổ chức bảo hiểm, tổ chức đầu tư và các tổ chức tương tự.
III. Ví dụ về pháp nhân thương mại
1. Công ty cổ phần
Ví dụ: Công ty Cổ phần Vingroup – một tập đoàn đa ngành nghề tại Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, du lịch, giải trí, bán lẻ, y tế, giáo dục, v.v.
2. Công ty trách nhiệm hữu hạn
Ví dụ: Công ty TNHH Unilever Việt Nam – một công ty đa quốc gia hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày như mỹ phẩm, đồ dùng gia đình, thực phẩm, v.v.
2. Công ty hợp danh
Ví dụ: Công ty Luật Hợp Danh Niềm Tin Việt
4. Công ty tư nhân
Ví dụ: Công ty Tư nhân Sách và Văn phòng phẩm XYZ – một doanh nghiệp tư nhân chuyên cung cấp các sản phẩm sách, văn phòng phẩm và dụng cụ học tập cho khách hàng.
5. Hợp tác xã
Ví dụ: Hợp tác xã Nông nghiệp Bến Tre – một hợp tác xã được thành lập bởi các hộ nông dân chuyên trồng, chế biến và kinh doanh các sản phẩm nông nghiệp như dừa, trái cây, v.v.
5. Tổ chức kinh tế khác
Ví dụ: Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) – một tổ chức tín dụng cung cấp các dịch vụ tài chính, cho vay, gửi tiền, thanh toán quốc tế, và đầu tư cho cá nhân và doanh nghiệp.
IV. Kết luận
Pháp nhân thương mại là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh và đầu tư, giúp xác định quyền và nghĩa vụ của các tổ chức kinh tế trong quá trình hoạt động. Có nhiều loại hình pháp nhân thương mại, từ doanh nghiệp như công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân, đến tổ chức kinh tế khác như hợp tác xã, chi nhánh và văn phòng đại diện. Mỗi loại hình pháp nhân thương mại đều có ưu điểm và nhược điểm riêng.
Khi lựa chọn loại hình pháp nhân thương mại phù hợp cho doanh nghiệp, ngoài việc xem xét các ưu điểm và nhược điểm, người sáng lập cần cân nhắc kỹ các yếu tố như mục tiêu kinh doanh, ngành nghề hoạt động, nguồn vốn đầu tư, đối tượng đối tác và khách hàng, cũng như các quy định của pháp luật địa phương. Việc lựa chọn đúng loại hình pháp nhân thương mại sẽ góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển bền vững và thành công trong thị trường cạnh tranh.
