Ngày 18/9/2023, Nghị định 70/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 152/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam (“Nghị định 70/2023”), chính thức có hiệu lực vào. Theo đó, người sử dụng lao động (“NSDLĐ”) cần chú ý đến các thay đổi liên quan đến giấy phép lao động dưới đây để đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật.
1. Điều kiện cấp giấy phép lao động đối với một số vị trí công việc
Vị trí chuyên gia, lao động kỹ thuật
Đối với vị trí chuyên gia, người lao động (“NLĐ”) phải cung cấp bằng tốt nghiệp đại học, không đặt ra điều kiện với chuyên ngành học và có tối thiểu 03 năm kinh nghiệm làm việc tại các vị trí phù hợp với công việc sẽ thực hiện ở Việt Nam. (Điều 1.1(a) Nghị định 70/2023/NĐ-CP)
Tương tự như chuyên gia, vị trí lao động kỹ thuật cũng loại bỏ yếu tố chuyên ngành học và chỉ yêu cầu NLĐ được đào tạo ít nhất 01 năm và tối thiểu 03 năm kinh nghiệm liên quan đến công việc sắp tới sẽ làm tại Việt Nam. (Điều 1.1(c) Nghị định 70/2023/NĐ-CP)
Đối với NLĐ nước ngoài đã được cấp giấy phép lao động, xin gia hạn 01 lần và vẫn có nguyện vọng tiếp tục thực hiện công việc đó với cùng chức danh và vị trí làm việc thì hồ sơ xin cấp mới không cần phải nộp lại bằng cấp, chứng chỉ đào tạo và kinh nghiệm làm việc. (Điều 4.5(đ) Nghị định 70/2023/NĐ-CP)
Về yêu cầu chứng minh kinh nghiệm làm việc, Nghị định 70/2023/NĐ-CP đã tạo điều kiện có NLĐ nước ngoài ở hai vị trí này sử dụng giấy phép lao động tại Việt Nam để chứng minh kinh nghiệm, không nhất thiết phải nộp giấy chứng nhận kinh nghiệm làm việc ở nước ngoài như trước đây. (Điều 4.5(b) Nghị định 70/2023/NĐ-CP)
Vị trí nhà quản lý và giám đốc điều hành
Nghị định 70/2023/NĐ-CP đã bổ sung khái niệm về giám đốc điều hành, theo đó, giám đốc điều hành là người rơi vào một trong hai trường hợp sau đây:
- Người đứng đầu chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp;
- Người đứng đầu và trực tiếp điều hành ít nhất một lĩnh vực của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và chịu sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
Cũng theo Nghị định này, NSDLĐ khi nộp đề nghị cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài cần cung cấp các giấy tờ sau: (Điều 4.5(b) Nghị định 70/2023/NĐ-CP)
- Điều lệ của công ty;
- Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy chứng nhận thành lập hoặc quyết định thành lập hoặc giấy tờ khác có giá trị pháp lý tương đương;
- Nghị quyết hoặc Quyết định bổ nhiệm của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
2. Bổ sung các trường hợp không bắt buộc nộp giải trình nhu cầu sử dụng người lao động
Nghị định 70/2023/NĐ-CP quy định khi tuyển dụng một số vị trí, NSDLĐ sẽ không bị yêu cầu phải nộp báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng người lao động cho cơ quan chức năng về quản lý lao động, bao gồm:
- Luật sư nước ngoài đã được cấp Giấy phép hành nghề luật sư tại Việt Nam theo quy định của Luật Luật sư;
- Người nước ngoài kết hôn với người Việt Nam và sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam; và
- Người nước ngoài được Bộ Giáo dục và Đào tạo xác nhận người lao động nước ngoài vào Việt Nam để thực hiện các công việc sau (i) giảng dạy, nghiên cứu; và (ii) làm nhà quản lý, giám đốc điều hành, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng cơ sở giáo dục do cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài hoặc tổ chức liên chính phủ đề nghị thành lập tại Việt Nam.
3. Ưu tiên tuyển dụng người lao động Việt Nam vào các vị trí trước
Trước tình trạng NLĐ nước ngoài tràn vào Việt Nam, gây sức ép cho lao động trong nước, từ ngày 01/01/2024 , NSDLĐ phải công khai đăng các thông tin tuyển dụng cho các vị trí lao động thông qua Cổng thông tin điện tử của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (Cục Việc làm) hoặc Cổng thông tin điện tử của trung tâm dịch vụ việc làm thành lập theo quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc thành phố trực thuộc trung ương thay vì chỉ nêu lý do không tuyển dụng NLĐ Việt Nam như trước đây.
Thời gian đăng thông tin tuyển dụng phải trước ít nhất 15 ngày kể từ ngày dự kiến báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài vơi Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, nơi NLĐ nước ngoài dự kiến làm việc.
Nội dung thông báo tuyển dụng trên phải bao gồm (i) vị trí và chức danh công việc; (ii) mô tả công việc; (iii) số lượng, yêu cầu về trình độ, kinh nghiệm, mức lương; (iv) thời gian và địa điểm làm việc. Nếu không thể tuyển được NLĐ Việt Nam đáp ứng với các nhu cầu tuyển dụng, NSDLĐ phải có trách nhiệm xác định nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài theo quy định.
4. Sửa đổi thời hạn báo cáo nhu cầu sử dụng người lao động
Theo quy định mới tại Nghị định 70/2023/NĐ-CP, thời hạn gửi báo cáo nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài giảm từ ít nhất 30 ngày xuống ít nhất 15 ngày kể từ ngày dự kiến sử dụng NLĐ nước ngoài.
Trong quá trình thực hiện, nếu có bất kỳ sự thay đổi nào liên quan đến vị trí, chức danh, hình thức làm việc, số lượng, địa điểm làm việc thì phải báo cáo cho Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội trước ít nhất 15 ngày kể từ ngày sử dụng lao động.
>>> Xem thêm: Điều kiện, Thủ tục & Hồ sơ xin cấp Giấy phép lao động
5. Thay đổi thẩm quyền cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài
Trước đây, theo Nghị định 152/2020/NĐ-CP, thẩm quyền cấp giấy phép lao động cho NLĐ nước ngoài thuộc về Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương. Nay, Nghị định 70/2023/NĐ-CP đã thống nhất cơ quan có thẩm quyền chấp thuận hoặc không chấp thuận nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài sẽ do SLĐ-TB và XH hoặc BLĐ-TB và XH quyết định dựa trên vị trí và tính chất công việc theo NSDLĐ báo cáo nhưng phần lớn thuộc về SLĐ-TB và XH.
Bên cạnh đó, Nghị định số 70/2023/NĐ-CP cũng bãi bỏ quy định của Nghị định 35 liên quan đến trách nhiệm tuyển dụng và quản lý NLĐ nước ngoài. Theo đó, từ ngày 18/9/2023, Ban quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế sẽ không còn trách nhiệm trong việc tuyển dụng và quản lý NLĐ nước ngoài dù người đó làm việc ở địa bàn nào.
Vì vậy, từ trung ương đến địa phương, trách nhiệm quản lý NLĐ nước ngoài trong hoặc ngoài khu công nghiệm sẽ được thống nhất do BLĐTBXH đảm nhiệm.
6. Thay đổi về địa điểm làm việc của người lao động nước ngoài
Dựa trên nhu cầu cử NLĐ nước ngoài đi làm việc ở các địa điểm khác nhau, Nghị định 70/2023/NĐ-CP đã thay đổi quy định, khi NLĐ nước ngoài được cử đi làm việc ở các địa điểm khác nơi làm việc trên giấy phép lao động từ 10 ngày trở lên thì NSDLĐ phải gửi thông báo bằng văn bản cho cơ quan lao động nơi NLĐ nước ngoài đó đến làm việc.
Theo đó, tại Nghị định 70/2023/NĐ-CP, nếu NLĐ nước ngoài làm việc cho NSDLĐ tại nhiều địa điểm khác nhau thì doanh nghiệp có trách nhiệm liệt kê đầy đủ tất cả các nơi mà NLĐ sẽ dự kiến làm việc. Nếu NLĐ dự kiến làm việc tại nhiều tỉnh hoặc thành phố trực thuộc trung ương, thì doanh nghiệp phải thông báo bằng hình thức điện tử trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày NLĐ bắt đầu làm việc, sử dụng Mẫu số 17/PLI ban hành kèm Nghị định 70/2023/NĐ-CP.
7. Cung cấp giấy phép lao động bản điện tử
Ngoài cung cấp giấy phép lao động bản giấy thông thường, theo Nghị định 70/2023/NĐ-CP, thì NLĐ nước ngoài còn được cung cấp bản điện tử, tuy nhiên, việc này phải đảm bảo theo quy định của pháp luật và phù hợp với nội dung theo Mẫu số 12/PLI (Mẫu quy định về giấy phép lao động).
